EYT kapsamı, yaş ve gün adedi olmak üzere emeklilikte yaşa takılanlar doğrultusundan merak ediliyor. Çalışma ve Sosyal Emniyet Bakanı Vedat Bilgin, “Emeklilikte yaşı bekleyenlerin mühim bir alanı, yüzde 87’si bir işte çalışmaktadır. Bunu söyleyince ne meydana çıkıyor özel sektör kıdem tazminatı ile karşı karşıya kalacaktır. Bu kadar uzamasının sebebi bu. Ben tüm tarafları her hafta dinliyorum; odaları, sendikaları…” açıklamasında bulundu. Bakanın açıklamalarıyla bir anlamda EYT’lilerle alakalı çalışmanın ipuçları meydana çıktı. Peki, EYT’de yaş koşulu var mı? İşte detaylar… Öte yandan milyonların sabırsızlıkla beklediği EYT’de sona gelindi. Yılsonunda bu kararın meclise geleceği beklentisi avrdı ama meclisin son vakitlarda tatile girmesi 2023’ün ilk ayına kaydırdı. 2023 Ocak Ayı ayı amacıylade meclisten Bakan Bilgin, Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile alakalı planlama konusu ile alakalı, “İki koşulu kaldırmıyoruz: Prim gün adedi ve sene adedi. Kadınlar amacıyla 20, erkekler amacıyla 25 koşulunı yerine getirdikleri vakit onlar da bundan istifade edecekler. Herkesi amacıylae alan bir planlama, sınır koyan bir planlama değil.” dedi. Buradan anlaşıldığı gibi 40-45 yaşında emekli olmayı bekleyenlerin beklentisi büyük olasılıkla gerçekleşmeyecek. Görüşmelerin sunum evresinde EYT ile alakalı yaptığı, “Şu anda yaş koşulunı kaldırırsak prim gün adedi ve hizmet vakitı tutan aşağı yukarı 1,5 milyon şahıs var.” açıklamasını hatırlatan Bilgin, şu şekilde konuştu: “EYT konusu ile alakalı çok açık söyledim. Bugün 1,5 milyon seviyesinde dediğim rakam; haziranda aldığımız veri. Bu rakam sene sonu itibarıyla değişir. Çünkü orada neye bakıyoruz? Prim gün adedina. Bazı milletvekillerince ‘prime takılanlar’ gibi bir şeyin oluşacağı söylendi. Prime takılanlar olmayacak. Neden olmayacak? Çünkü o günkü, 8 Eylül 1999 evveli prim gün koşulunı değiştirmiyoruz; 5000 ve 5400. Bu, kötü senaryoları başınızdan silin. Öyle bir şey yok. Bugün bu arkadaşlar sene sonu itibarıyla emekli olabilecek olanlar, bu planlamayi yaptığımızda emekli olacak da geriye kalan aşağı yukarı 4 milyon insan ne olacak? İki koşulu kaldırmıyoruz: Prim gün adedi ve sene adedi. Kadınlar amacıyla 20, erkekler amacıyla 25 koşulunı yerine getirdikleri vakit onlar da bundan istifade edecekler. Yani yaptığımız planlama herkesi amacıylae alan bir planlama, sınır koyan bir planlama değil. Zannedersem bu açıklamalarım yeterli olmuştur.” Bilgin ayrıca, “Zaten 2023’de Cumhuriyetin 100. Yılında bu bozukluğu çözeceğiz. Bu bozukluğu çözüyoruz beklemeye lüzum yok. Aralık ayında Meclise geldiği vakit göreceksiniz. Bu bozukluğun altını çizmek isterim. Bu bozukluğun bilinmeyen ve göz ardı edilen yönü; EYT’lilerin büyük fazlalığı 4/a’lılardır. Yani SSK primi ödeyen işçilerdir. Dolayısıyla bunların mühim bir alanı emeklilikte yaşı bekleyenlerin mühim bir alanı yüzde 87’si bir işte çalışmaktadır. Bunu söyleyince ne meydana çıkıyor; özel sektör kıdem tazminatı ile karşı karşıya kalacaktır. Bu kadar uzamasının sebebi bu. Ben tüm tarafları her hafta dinliyorum; odaları, sendikaları. Tamamlamak üzereyim..” ifadelerine yer vermişti. Bakanın açıklamalarıyla bir anlamda EYT’lilerle alakalı çalışmanın ipuçları meydana çıktı. Bakan Bilgin, EYT’lilerin, prim gün adedi ve hizmet vakitı koşullarını kaldırmayacaklarını açıkça ifade etti. Geriye tek koşul yani emeklilik yaşı kaldığından, yaş koşulunun kaldırılacağını ima etmekle eş güdümlü, EYT’lilerin büyük fazlalığını 4/a kapsamında çalışanların oluşturduğunu, burada da bozukluğun bilinmeyen ve göz ardı edilen yönünü yani bu 1,5 milyon şahıstan yüzde 87 sinin halen çalışıyor olması ve bunların emekli olması durumunda özel sektör işvereninin kıdem tazminatı bozukluğu ile karşı karşıya kalacağını ve bu çalışmanın bu kadar uzamasının unsurunu de bu problemler ile alakalı olarak sosyal tarafları dinlemesi ve onlarla görüşmesi şeklinde açıkladı. Bakan Bilgin’in açıklamaları SSK’lılar bazında değerlendirildiğinde, 8/9/1999 tarihinde 4447 saseneı Kanunla 506 saseneı Kanunun 60. Maddesinin (A) bendi değiştirilmeden evvelce, SSK’lılara yaşlılık aylığı bağlanması koşulları; Kadın 50, erkek 55 yaş + 5000 gün, Kadın 50, erkek 55 yaş + 15 senelik sigortalılık vakitı + en az 3600 gün, Kadın 20, erkek ise 25 senedan beri sigortalı olma + en az 5000 gün idi. Bu koşullar 9/9/1999 tarihinden sonra ilk defa sigortalı olacaklar amacıyla Kadın 58, erkek 60 yaş + en az 7000 gün Kadın 58, erkek 60 yaş + 25 senelik sigortalılık vakitı + en az 4500 gün, şeklinde değiştirildi. 8/9/1999 tarihinden evvelce sigortalı olanlarda daha evvelce yaş koşulunun aranmadığı “Kadın 20, erkek ise 25 senedan beri sigortalı olma + en az 5000 gün” koşulu 506 saseneı Kanuna eklenen geçici 81. Maddenin (B) bendinde kademeli emeklilik yaşı getirilerek tekrar düzenlendi. Kadında 20, erkekte 25 senelik sigortalılık vakit koşulu korundu. Emeklilik yaşı bayan amacıyla yaş 40’tan 56’ya kadar (17 kademede), Erkek amacıyla 44’ten 58’e kadar (15 kademede) kademelendirildi. Kademelendirme yalnızca yaş koşulunda yapılmadı. 5000 gün olan prim ödeme gün adedi da 5000 günden 5975 güne kademeli olarak artırıldı. Yine, 8/9/1999 evveli SSK’lılar amacıyla aranan Kadın 50, erkek 55 yaş + 15 senelik sigortalılık vakitı + en az 3600 gün, koşulu 506 saseneı Kanunun geçici 81. Maddesinin ( C) bendinde düzenlendi ve 15 senelik sigortalılık vakitı ve 3600 prim gün adedi koşulu korunmakla eş güdümlü emeklilik yaşı Kadın amacıyla yaş 50’den 58’e kadar (5 kademede), Erkek amacıyla 55’ten 60’a kadar (6 kademede) kademelendirildi. Şimdi SSK’lılar yönünden emeklilikte kademeli yaş hadlerinin düzenlendiği 506 saseneı Kanunun geçici 81. Maddesinin (B) ve (C) bentlerinde yer alan ve halen uygulanmaya devam eden bu planlamaleri Bakan BİLGİN’in açıklamaları kapsamında değerlendirdiğimizde, Bakan Bilgin, “Prim ödeme gün adedi ve hizmet vakitleri koşulları duracak bunlara dokunmuyoruz” dedi. EYT SON DURUM Bakan Bilgin emekliliğe hak kazanılacak olan tarihi aktaran Bilgin, “EYT amacıyla net tarih 8 Eylül 1999. Yıpranma hakkı, doğum ve askerlik borçlanmaları olsa bile işe başlangıç tarihi geriye çekilemez. Bunlar fakat eksik prim gün miktarını tamamlamak üzere yapılır. Yani o eksik kalan prim gün miktarını telafi eder. Ama işe başlangıcı geri çekmez. Öyle bir şey yok” dedi.
9°
