2

alıp, konvoy ile eş güdümlü köye götürdüler. O gün g’er’dek gecesine girdik. G’er’de’ğe dair kimse bilgi vermemişti ama eşim çok anlayışlıydı. Evlendikten birkaç ay sonra h’amile kaldım. On yedi yaşında ilk çocuğumu do’ğurdum ama çok zor geldi. Küçüksün, uykun geliyor o çocuğa nasıl bakacaksın. Bir iki saat bakardım, başlardım ağlamaya. Eşim kalkardı, o bakardı, anlayışlıydı. BÜLENT ŞANLIKAN – METE YILMAZ Van’ın Çatak İlçesi’nden 2,5 sene evvelce Siirt’in Pervari İlçesi Yapraktepe Köyü’ne “berdel” usulüyle gelin giden 14 yaşındaki Kader Erten’in silahla ö’l’dürülmesi gözleri gene çocuk gelinlere çevirdi. ABD’de Cleveland’da bir şiddeti engelleme merkezinde 3 sene çalıştıktan sonra Türkiye’ye dönüş yapan Adli Tıp Kurumu Eski Başkanı Prof. Dr. Oğuz Polat ve ekip arkadaşları Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nden Araştırma Görevlisi Sabahat Ölçer ile öğretim görevlisi Begüm Kocamaz, Van’ın değişik mahallelerinde yaşam sürdüren çocuk gelinleri araştırdı. 57 günde tamamlanan çalışma neticesinde çocuk gelinlerin hikayeleri derlendi. Polat, hikayelerin gelişen vakitlarda kitaplaştırılacağını söylüyor. İşte kimlikleri saklı tutulan ilk kez AKŞAM’ın duyurduğu o çocuk gelin öyküleri: “Köyde yaşadık, büyüdük. Akraba evliliği yaptım. Kayınvalidem de halamdı. Anneannemle kaldığım vakit eşimle tanışmıştık. Daha doğrusu bir ağabey kardeştik. Eşim benden on, on bir yaş büyüktü. Anneannemin birlikteinde çok kalamadım. Çok sıkılıyordum ve ailemi özlüyordum. Üç sene kaldıktan sonra beni annemlerin yanına geri gönderdi. Halam bayramın ilk günü bize geldi. O vakit küçüğüm, dışarıda oynuyordum. Sonra gitti. Sonraki gün gene geldi. Yanında diğerleri da vardı. Ama bu defa beni istemeye gelmişlerdi. İşte verdiler, düğün olacak. Hemen nişan oldu. Nişandan sonra devamlı ağlamaya başladım.” “Düğünümüz oldu. Beni baba evinden alıp köye götürdüler. Kaynanam, halam bulunduğu amacıyla kimse benimle eş güdümlü gelmemişti. Akşam oldu. Ne yapacağımı bilmiyordum. Korkuyordum. İlk gecem çok kötüydü. Şu an hatırlıyorum da. Eşim daha yanıma gelmeden evvelce titremeye başladım, basenedım. Kolonya falan verdiler. Beni asenettıktan sonra eşim geldi odaya. Bana, “Gel seninle evcilik oyunu oynayalım” dedi. Bu cümleyi hayatım süresince unutmayacağım. Annemi, babamı hiç affedemiyorum gerçekten. Hani çocuk ya anlamaz diye “Gel oyun oynayalım” dedi, anlamadım. Şimdi aklıma geliyor hiçbir şey diyememişim.” Bir diğer çocuk gelin: Çocukluğumda, diğer çocuklar gibi oynamaya gitmedim. Üstüme bu tür güzel bir kıyafet giymedim. Köydeydik. İşte koyuna, sürüye, tarlaya. Oraya buraya git, onun amacıyla çocukluğumu hiç yaşamadım. Küçüktüm, amcamın oğlunu sevdiğimde. O vakitler o ortaokula gidiyordu. Ben de on üç yaşındaydım. Evlerimiz yakındı birlikte oyunlar oynardık. Nişanlandığımda 13 yaşındaydım. O gece gerdeğe girecektik aşırı korktum. Hiç kimse de anlatmamıştı. Daha yeni adet olmuştum. Çok korktum, titreme oldu bende. Ağladım sabaha kadar. Kanamam bulunduğu vakit, çarşafı aldılar. Sağdıç elinde tabancayla havaya doğru bir el ateş sıktı. Ondan da çok korktum. Babamlar duydu. O vakit korkunun yanına bir de utanma eklenmişti. İlk başlarda eşimle anlaşamıyorduk. Ağlıyordum. İleri zamanda alıştım.” Van’da çocuk yaşa evlilik yüzdesi %41.9 Prof. Dr. Oğuz Polat çocuk gelinler amacıyla şunları söyledi: Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da ufak yaşta evlendirilmeye bağlı olarak çocukların fizyolojik yaşlarından çok evvelce diğer bir statüye sürüklenmeleri büyük sorun yaratıyor. Van’ın resmini çekmek daha sonra yapacağımız çalışmalar amacıyla son derece önemliydi. Bölgedeki çocuk gelin seviyesi aşağı yukarı yüzde 41,9 civarında. Çok açık söyleyeyim ben Reklamlar bu türsine bir seviyesi beklemiyordum. 14 yaşında evlendirilen bir diğer çocuk gelin ise eşinin çok nazını çektiğini ifade ederek öyküsünü anlatıyor: Çocukluğumu yaşamadım. Ben çok okumak istedim, derslerim çok iyiydi. Ortaokul döneminde babam okutmak istemedi. Okuyamamak benim amacıyla en büyük ezikliktir, eksikliktir. Evleneceğimi ilk duyduğumda şaşırdım. Ekim ayında düğün hazırlıklarına başlandı. Geceyi dayımın evinde geçirdim. Burada banyom yapıldı. Daha sonra alıp, konvoy ile eş güdümlü köye götürdüler. O gece gerdek gecesine girdik. Gerdeğe göre hiçkimse bilgi vermemişti fakat kocam fazla anlayışlıydı. Evlendikten birkaç ay sonra hamile kaldım. On yedi yaşımda ilk çocuğumu doğurdum ama fazla zor oldu. Küçüksün, uykun geliyor o çocuğa nasıl bakacaksın. Bir iki saat bakardım, başlardım ağlamaya. Eşim kalkardı, o bakardı, anlayışlıydı