Cevdet Yılmaz, ekonomi gündemini değerlendirmek ve Orta Vadeli Program ve makroekonomik manzara hususlarını bahsetmek üzere ekonomi haberleri müdürleriyle bir araya geldi. Türkiye’nin siyasi ve politik belirsizleri geride bırakarak yeni bir devreye girdiğini bildiren Yılmaz, “Siyasi belirsizlikler sona erdi. Ekonomi amacıyla dayanıklı bir zemin oluştu. OVP ve bütçe ile siyaset belirsizlikleri ortadan kalktı. Yeni devre girdik, Türkiye Yüzsenesi’nda her alanda büyük amaçlarımız var. Adım ismim ilerleyerek uzun vadeli amaçlarımızi gerçekleştireceğiz” dedi. Dünya çapında enflasyonla mücadele halinin devam ettiğini bildiren Yılmaz, bunu yapar iken resesyona düşmeden ve büyümeyi koruyarak belli oranda başarı sağlandığını belirtti. Küresel büyümeye değinen Yılmaz, 2023’te dünya büyümesinin yüzde 3 olarak gerçekleştiğini söyledi. Geçtiğimiz sene ilerlemiş ekonomilerin yüzde 1,5 gelişmekte olan ülkelerin yüzde 4’lük büyüme performansı gösterdiğini ifade etti. Büyüme saseneyerında 2025 senesinden itibaren bir toparlanma beklendiğini belirtti. Cevdet Yılmaz, Türkiye son 20 senede senelik ortalamada küresel büyümenin 1,8 puan üstünde daha yüksek büyüme civarlarına vardığı açıklayarak, “Son 20 senede dünya ortalama büyümesi yüzde 3,6 olarak gerçekleşirken, Türkiye son 20 senede ortalama yüzde 5,4 büyüme performansı göstermiş. Bu rakam son derece mühim. Dünyadan aldığımız payın arttığını gösteriyor” dedi. Yüksek büyümeyle birlikte dolar cinsinden şahıs başı milli gelirin aşağı yukarı 3 kat artışla 2022 sonucunda 10 bin 659 dolara vardığını anımsatan Yılmaz, bu rakamı 2023 senesinde 12 bin 415 dolara çıkacağını ön görü edildiğini söyledi. Dünya Bankası’nın şahıs başı gayri safi milli hasılaya göre yaptığı sınıflamada Türkiye’nin 10 bin 640 dolar şahıs başı GSMH ile ‘Üst – Orta Gelirli Ekonomi’ kategorisinde yer aldığını bildiren Yılmaz “Son 20 senede alt-orta gelirli ekonomiler grubundan üst-orta gelirli ülkeler grubuna geçtik. Yüksek gelirli ekonomiler kategorisine geçmek amacıyla şahıs başına gelirin 13 bin 845 dolar olması lüzumiyor. OVP sonucunda 2026 beklentimiz 15 bin dolar, bu hedefimize vardığımız takdirde orta vadede Türkiye yeni bir eşik atlamış olacak” diye hususştu. Makro ekonomik ilerlemelerin OVP ile uyumlu seyrettiğini, değişiklaşmaların genellikle olumlu yönde gerçekleştiğini bildiren Yılmaz, “Büyüme, şahıs başına gelir, istihdam, ihracatta OVP ile uyumlu seyrettiğini görüyoruz. Nokta atışı hiçbir vakit olmaz, mühim olan doğrultuyu ve genel ağırlığı yansıtmasıdır. Temel büyüklükleri sıhhatli bir şekilde meydana koyuyor” ifadelerini kullandı. Önümüzdeki devrede fiyat devamlılıkı ve finansal devamlılık, afet idaresi hususlarının ön plana çıktığının altını çizen Yılmaz, “Afetin yaralarını sararak Türkiye’yi daha dirençli duruma getirmek, fiyat devamlılıkı sağlayarak enflasyonla mücadele etmek ve tek haneli saseneyera indirmek, şunları yapar iken büyümeyi ve istihdamı sürdürmek ve tüm şunların kalıcı sosyal siyasetlara yansıtmayı hedefliyoruz” dedi. Büyümede iyi performans sergilemeye devam edildiğini bildiren Yılmaz, Türkiye’nin ilk üç çeyrekte büyüme performansında G20 ülkeleri arasında 4’üncü, OECD ülkeleri arasında 2’nci sırada yer aldığını söyleyerek, “Oldukça iyi bir noktadayız. Dünyanın çapında büyümede bir düşüş var” ifadesini kullandı. Yıllık enflasyonun 2023 senesinde yüzde 64,77 olarak gerçekleşerek, OVP’de öngörülen sene sonu hedefinin altında gerçekleştiğini bildiren Yılmaz, aylık enflasyonun da Temmuz ayından bu yana düşme eğiliminde olmasının fiyatlama davranışlarının iyileştiğine işaret ettiğinin altını çizdi. Yılmaz 2022 senesi amacıyla belirtiler aylık enflasyon oranlarının ortalamasının aşağı yukarı yüzde 4,26 düzeyindeyken son 4 ayda belirtiler aylık enflasyon oranları ortalamasının aşağı yukarı yüzde 3,6 düzeyinde gerçekleştiğini belirtti. Kur korumalı mevduattan kademeli çıkışın proseseğini altını çizen Yılmaz, “Kur korumalı mevduatın o devredeki lüzumsinimleri karşılamak üzere getirildi. Kademeli çıkış prosesek. Ani bir çıkışın finansal piyasalarda risk oluşturmasını istemediğimiz amacıyla kademeli çıkış stratejisiyle hareket ediyoruz. Ağustos ayında 3,4 trilyon lira olan KKM tutarı bugün itibarıyla 2 trilyon 576 milyar lira seviyesinde geriledi. 832 milyar lira azaldı. KKM tutarı azalırken kurlar üstünde devamlılıksızlaştırıcı bir tesir yapmadı. 2024 sonlarında KKM’den çok bahsetmeyeceğiz” dedi. TCMB rezervlerindeki artışa ilgi çeken Yılmaz, brüt rezervlerin 2023 senesi Mayıs ayı sonu itibarıyla aşağı yukarı 98,5 milyar seviyesinde iken 5 Ocak Ayı Ayı Ayı Ayı Ayı Ayı haftası itibarıyla 139,6 milyar dolar civarına yükseldiğini kaydetti. Bankacılık pazarındaki ilerlemelere de değinin Yılmaz bankacılık pazarında 2023 Kasım ayı itibarıyla sermaye yeterlilik rasyosunun yüzde 18,3, tahsili gecikmiş alacak oranları Kasım ayı itibarıyla yüzde 1,5 ile düşük bir civarda gerçekleştiğini aktardı. Toplam kredi hacminin 5 Ocak Ayı Ayı Ayı Ayı Ayı Ayı haftası itibarıyla 11,7 trilyon TL’ye ulaşmış olup, reel kesimin krediye erişimi kesintisiz devam ettiğini kaydetti. Cumhurdiğernı Yardımcısı Cevdet Yılmaz yakın devrede açıklayacakları toplumsal yatırım notuyla alakalı bilgi verdi. Yılmaz, “Toplumsal yatırım notu amacımız daha nitelikli kredilerin verilmesini dayanıklıak ve bunu sistematik şekilde yapmak. Bankalara verdiği bir not. Bankaların kredileri nerelere verildiğine bakılacak. Yatırıma ihracat, girişimcilere destek olan bankaların toplumsal yatırım notu daha yüksek olacak. Buna göre Merkez Bankası bir grup teşvikler sağlayacak. 6 ayda bir ya da 1 senede bir notlar yenilenecek. Kriterler daha eskiden ilan edilecek. Toplumsal yatırım notuna göre bankaları ödüllendirici bir sitem kurulacak. Merkez bankası Başkanımız bu hususyu çalışıyor, çok uzak olmayan bir gelecekte detaylarını paylaşacağız” şeklinde hususştu. Cevdet Yılmaz, “En düşük emekli alanlara dönük olarak da ne yapabiliriz diye çalışıyoruz. Bunlar Hükümetimiz Kabinede tartışılacaktır önümüzdeki günlerde, Kabinede bir ele alınacaktır diye düşünüyorum, sonrasında da Meclis’imizin takdirine sunulacaktır. Şimdilik bir tarih bilmiyorum doğrusu ama ideal bir vakitlamayla yapılacaktır kuşkusuz. Kabinede bu hususlar ele alınabilir, bundan dolayı bir şekilde bu karar verilir Hükümet doğrultusundan ve daha sonra asıl Meclis’te tabii bu düzenlemeler söz hususu olacak, orada da Çalışma Bakanlığımızın bir paketi var. Yani bu hususlar dışında da kurumsal lüzumsinimlerindan kaynaklanan, gene işgücü piyasalarına dair birtakım tedbirler sahibi olan paket de söz hususu. Bu paketle birleştirilerek Meclis’imizin gündemine gelir diye düşünüyorum, gerisi tabii Meclis’imizin takdiri, o hususta bizim yorum yapmamız doğru olmaz. Dolayısıyla bugüne kadar nasıl çalışanların, emeklilerin birlikteinde olduysak bundan sonra da olmaya devam edeceğiz” dedi. Cevdet Yılmaz yastık altındaki altınların ekonomiye kazandırılmasının son derece mühim olduğunu söyleyerek, “Geçmiş diyelim 40 seneye, 50 seneye baktığınızda ithal ettiğimiz belli, ürettiğimiz belli, ihraç ettiğimiz belli saseneyer. Bunları biraz netleştirdiğinizde ciddi anlamda bir stok birikimi olduğunu görüyoruz Türkiye’de. Değişik hesaplamalar var, ama kabaca bunu yüzde 100 hesaplamak çok zor bu saseneyerı. Kabaca 300 milyar dolar seviyesinde belli bir ton rakamı da veriliyor, bir hesaplamalar yapılıyor. Bunların bir kültürel ebatı var tabii, ziynet, süs manasında kullanılması, edilmesi ona tabii bir diyeceğimiz bir şey yok. Altında da, dövizde de aynı şey söz hususu. Esasında bu yalnızca makroekonomi amacıyla bir kayıp değil, o tasarruf sahipleri amacıyla de bir kayıp. Tasarruf sahipleri altınlarını, evde tuttukları vakit hiçbir getirisi olmuyor ne dövizin, ne altının, tasarruf sahibine bir defa bir getirisi olmuyor. Makroekonomi manasında da bu tasarrufların üretken alanlara destek olmasına engel olmuş oluyoruz. Ben birtakım hallarda söylüyorum, Amerika dolarını evinizde tutuğunuzda Amerika’ya sıfır faizle kredi açmış oluyorsunuz, yani hiçbir bedel almadan Amerika’ya sonuç olarak sıfır faizle bir kredi vermiş oluyorsunuz. Bu diğer dövizler amacıyla de geçerli, altın amacıyla de geçerli. Burada sorunumuz şu: İnsanlar altın alır, döviz alır, diğer bir şey alır onunla alakalı bir yorum yapmıyorum. Sisteme dahil olmalı şunlar, bir şekilde bu tasarruflar üretken alanlara kanalize edilebilmeli ve bu yolla hem makroekonomimize katkıda bulunmalı bu kaynaklar hem de şunları elinde tutan tasarruf sahiplerine daha çok getiri dayanıklıalı, ikisini aynı anda gözeten bir yaklaşım olmalı” diye hususştu. Yılmaz, kira artışlarında yapılan yüzde 25 sınırlamasına en köklü çözümün enflasyonu düşürmek olduğunu söyleyerek “Evlerde yüzde 25 kira limiti; bunu tartışıyoruz vakit vakit. Burada aslolan, enflasyon düşürmek tabi, enflasyonu düşürürseniz bu tür hususlara da çok çok lüzumsiniminiz kalmaz. Esas köklü çözüm enflasyonu tabi ki düşürmek; biz de bu perspektifle hareket ediyoruz. 2024’te bir dezenflasyon senesi, bilhassa sene ortasında ilgi çekici az evvelce söylediğim gibi bir düşüş bekliyoruz. Ama gene birtakım arkadaşlarımız işte Ocak Ayı Ayı Ayı Ayı Ayı Ayı ayındaki ilerlemelere ilgi çektiler, haklısınız, Şimdi çoğu kamu-özel ayarlamalar Ocak Ayı Ayı Ayı Ayı Ayı Ayı’a yapılır biliyorsunuz, Ocak Ayı Ayı Ayı Ayı Ayı Ayı ayının öyle bir özelliği var, ama bu seneye özgü bir özellik değil, her sene bu türdir, yani Ocak Ayı Ayı Ayı Ayı Ayı Ayı ayı biraz daha bu anlamda enflasyonunu yükseldiği, ayarlamaların yapıldığı bir senedır. Biz bu ön görülerimizi yapar iken, çalışmalarımızı yapar iken şunları da öneme alarak yaptık. Dolayısıyla şunlar sürpriz ilerlemeler değil, temelen çalıştığımız modellerin içersinde olan hususlar, bu anlamda hani çok köklü bir değişik bir ön görüi yapmamızı lüzumtirecek bir hal yok bu aşamada. Ha gelecekte olursa bizim ön görülerimizin çok ötesinde birtakım saseneyer çıkarsa kuşkusuz oturup tekrar birtakım şeyler değerlendirilir, ama şu an itibarıyla bu tür bir lüzumsinim görmüyoruz doğrusu. Dediğim gibi Ocak Ayı Ayı Ayı Ayı Ayı Ayı her sene temelen yüksek ve bizim ön görü modellerimizin içersinde de bu hususlar kuşkusuz temelen yer alıyor” diye hususştu. Cevdet Yılmaz, kredi derecelendirme kuruluşlarının Türkiye değerlendirmelerine dair “Not artışı; burada temel olan bizim kendi siyasetlarımızı, ortamımızı geliştirmemiz ve reel yatırımları cezbetmemiz, bunu yaptığımız prosese eninde sonucunda bu not artışları gelecektir. Bence o bölgeye çok çok gündem yapmamıza da lüzum yok, nitekim birtakım hareketlenmeler başladı, olumlu yönde birtakım ismimlar atılıyor. Ama biz oradan ziyade somut olarak yatırımcıları Türkiye’nin iyi yatırım yapabilir, yatırım ortamı iyi, hem onların, hem ülkemizin kazanacağı bir ortama sahip olduğunu göstermemiz. Bunu yaptığımız prosese bu not artışları er-geç gerçekleşecektir diye düşünüyorum” dedi. Yerel seçimlerin ekonomi üstünde belirsizlik oluşturmayacağının altını çizen Yılmaz, “mahalli seçim, mahalli seçimdir. Artık makro siyasetler ile alakalı mahalli seçimin bir değişiklik gerçekletireceğini beklememek lüzumir. Yerel seçimlerde mahalli aktörler değişir, mahalli hizmetler değişir ama bir para siyasetnız, maliye siyasetnız, yapısal reform gündeminiz, şunlar mahalli yönetimlerle alakalı hususlar değil bir defa. Dolayısıyla mahalli seçimlerin bir belirsizlik oluşturduğunu söylemek doğru bir şey değil. Hem siyasi devamlılık yönünden, hem makro öngörülebilirlik yönünden mahalli seçim kritik bir neden değil bana göre. Yerel seçimler bunun üstünden yapılan bir belirsizlik algısı var, ben bunu doğru bulmuyorum. Ülke siyasetları yönünden vatandaşımız tercihini yaptı, bitti yani. Cumhurdiğernımız seçildi, Meclis’imiz seçildi, bitti o seçimlerimiz. Dolayısıyla ülke siyasetları, makro siyasetlar manasında siyasi tercihler netleşmiş oldu, bu da bundan sonra mahalli seçimle tartışılacak bir husus değil. Dolayısıyla ben mahalli seçimin bu anlamda bir belirsizlik oluşturmadığını düşünüyorum, ama piyasada bu tür bir hava oluşturuluyor. Sonuçta mahalli seçim de Mart sonucunda az kaldı o da gelip geçecek. Ondan sonra Türkiye ne mahalli, ne genel seçimin olmadığı birkaç senelik bir devreye giriyor. Bu devresinin ben çok değerli olduğunu düşünüyorum doğrusu. Bu devre tam da reformların hızlandırılacağı bir devre. Yani siyasi gündem, seçim gündemi bundan sonra Türkiye’nin önünde olmayacak. 2028’e kadar genel seçimlerle alakalı, mahalli seçimlerle alakalı 2029’a kadar bundan sonra seçimin olmadığı bir devreye girmiş olacağız. Bu yapısal reform gündemi yönünden da çok elverişli bir siyasi devre. Bunu da Türkiye, Türkiye yüzsenesi vizyonuyla en iyi şekilde değerlendirecektir diye inanıyorum” dedi.
13°
